این هنر یکی از معدود رشتههای صنایع دستی است که زیبایی و جذابیت یک محصول خوب صنایع دستی را با خود به همراه دارد.
این صنعت حدود 60 سال پیش به وجود آمد.
در آن زمان فردی به نام یوسف حکیمیان معروف به محمدرضا در مشهد این هنر را بر روی جواهرات، زینت آلات آغاز کرد و 20 سال بعد این صنعت توسط فرد دیگری به نان حاج داداش از مشهد به اصفهان برده شد.
در اصفهان به غیر از جواهرات بر روی ظروف نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
مراحل ساخت و تولید ظروف فیروزه کوب : یک محصول فیروز کوب عبارت از جسمی مسی، برنجی، نقره ای و یا برنزی که ذرات و قطعات ریز سنگ فیروزه بر قسمتهایی از سطوح آن همچون فرم موزائیک در کنار هم نشانده شد و جلوه خاصی به آن میبخشد.
ساخت و پرداخت شامل فیروزه کاری و زرگری میباشد.
زرگری : ساخت و آماده سازی جسم مورد نظر است که با یکی از فلزات گفته شده میباشد. این کار به وسیله صنعت گران زرگر به وسیله دست یا دستگاه، پرس میشود.
بعد از ساخت ظروف یا زیور آلات، قسمتی را که باید فیروزه کوب شود مشخص کرده و اطراف آن را یک رشته باریک فلزی قرار داده و به قسمتی که اطراف جسم مورد نظر است لحیم میشود.
در صورتی که قسمت آماده شده فیروز کوبی سطح زیادی را اشغال نماید و زمینه ی آن خالی مشاهده شود، با رشتههایی از همان فلز نقشهایی جزء ای تر به شکل گل و یا بوته داخل آن قرار داده و دوباره لحیم کاری میشود.
این کار به زیبا ترشدن فرم کار کمک کرده و همچنین به سطح فیروزه کوبی شده استحکام میبخشد.
فیروزه کوبی :
قبل از هر کاری صنعت گر فیروزه کوب خرده سنگهای فیروزه غیر قابل استفاده را از کارگاه فیروزه تراشی و یا معادن فیروزه مشهد، نیشابور و دامغان خریداری می کند.
این خرده سنگها با مقدار زیادی خاک و خرده سنگ معمولی همراه است ابتدا آنها را از ضایعات دیگر جدا کرده و سپس خرده سنگ فیروزه را بر اساس اندازه از یک دیگر تفکیک مینمایند تا در ساخت هر محصول فیروزه کوب استفاده شود.
مرحله بعد جسم مورد نظر را گرم کرده و ضمن اینکه حرارت داده میشود روی قسمتهایی که میبایست فیروزه کوبی شود لاک گردویی میپاشند.
برای پر کردن فواصل احتمالی بین سنگهای فیروزه حرارت را کمی افزایش داده و مقدار دیگری پودر لاک بر روی آن میپاشند.
بعد از سرد شدن جسم مورد نظر قسمتهای لاک خورده سخت و سفت شده و این قسمتها را به وسیله سنگ سمباده آب ساب مینمایند تا قسمتهای اضافی سائیده شده و صیقلی گردد. بعد از اتمام این کار مجددا حرارت داده میشود تا قسمتهای ریخته شده مرمت گردد.
آخرین مرحله پرداخت کاری است.
مرحله اول پرداخت :
قسمتهای فلزی است که در کارگاه زرگری یا چرخ کاری انجام میشود و لایه کدر و تیره رنگ را بر روی قسمتهای فلزی در حین عمل فیروزه کوبی ایجاد گردیده به وسیله ابزار دستی آن را میزدایند.
مرحله دوم محصول فیروزه کوبی شده بعد از پولیش شدن مجددا به کارگاه فرستاده و در آن جا سطوح فیروزه کوبی را به روغن زیتون یا کنجد پولیش می کنند تا شفاف شود.